Kelke lide sou devlopman lame d’#Haiti, #FADH ak ranfòsman #PNH.- #LeReCit (Teks Cyrus Sibert)
1- Pou ranfòse #FADH, epi tou, pou jwenn èd ak “cooperation” pou devlope’l, li enpòtan pou rekonstitiye “la Marine haitienne” epi pran kontwòl lanmè nou ak kot peyi-a tankou Mole Saint-Nicolas, Latortue, Ile a Vache, Baie de Mancenille nan Fort-Liberté, Ile de la Gonaves, Pedernale nan Sidès, kot Grande-Anse tankou Pestel, elatriye.
Yon zòn tankou Labady nan Okap merite siveyans ”Maritime”. Pandan touris yo ap pran plezi, pandan PNH ap sekirize plaj la, lanmè a merite kontwòl. Se menm bagay pou Cote des arcadins (Decameroun)
Solda k’ap fòme yo kapab rantre nan kad ranfòsman “la marine” “fusiliers marins” ou “infanterie marine”, pou baz ki sou kot yo ak “Corps du Genie”.
2- Nou kapab devlope yon “cellule intelligence” ak yon inite mobile “renseignement militaire” pou kolekte plis information sou sa kap pase sou fwontyè-a. Paske sepa nan radyo pou Chef Leta Aysyen ap aprann ke dominiken ogmante solda sou fwontyè-a. Konbyen yo ye egzakteman?, Ki pozisyon yo? Ki ekipman yo genyen? Ki sa y’ap fè? Eske “physionomie” tout moun k’ap travèse frontyè-a se sivil oubyen militè (martiale)? Gwoup k’ap opere yo eske se kriminèl ki konsène lapolis oubyen ofisye entèlijans dominiken k’ap kreye twoub sou fwontyè a? Sa yo se enfòmasyon estratejik defans nasyonal ke dirijan Aysyen dwe toujou genyen.
Lè yon lame pa gen anpil moun, lè li piti an efektif, fason w ranfòse kapasite’l ak efikasite li se nan “renseignement militaire”, “Communication” ak “Technologie”.
Yon lame pa bezwen tann li gen anpil moun pou li chache enfòmasyon sou sa k’ap pase sou fwontyè peyi’l, sou lanmè ak anlè (Rada).
Pandan #PNH ap fè sekirite interyè oubyen sekirite piblik, bon jan enfòmasyon ke #FADH pataje avèk li atravè prezidans oubyen CSPN, kapab ede li pi efikas nan konbat dwòg, gang ak zak kriminèl.
Fòk prezidan an konprann sa : Kontrebandye, nèg kap fè avyon desann ak kagezon dwòg nan peyi-a, politisyen kap resevwa lajan nan men boujwa dominiken ki rayi Ayiti pap jan’m dakò lide sa yo; menm jan machan dwòg te fè tout sa yo konnen pou sabote travay devlopman ak kontwòl premye minis Lamothe t’ap fè sou zile “Ile a vache”. Prezans leta ak touris deranje kriminel sa yo nan biznis dwòg ak zam yo.
Nan @ReseauCitadelle nou renmen voye je gade listwa pou nou konprann sa kap pase jodi :
1- Nan lagè endepandans Etazini, nan batay Savannah, Atlanta, se pa aysyen yo kite pi plis. Lame amerikèn te gen plis moun. Men se gras a nou menm aysyen ki fè Anglè yo pedi batay la.
W kapab piti nan kantite moun w genyen, men kontribisyon taktik w nan yon batay vo anpil.
2- Nan dezyèm gè mondyal, moun ki te konstri bonm atomik yo pat anpil. Men kontribisyon teknik yo fè Etazini genyen lagè a sou Japon.
3- Nan batay “La ravine à couleuves”, lame fransè te pi plis, li te menm ansèkle Desalin ak solda endijèn yo nan fò a, men detèminasyon zansèt nou yo te ede yo soti.
Nou dwe montre nou entèlijan. Blan yo pa bliye nou. Dayè nou ka wè sa pran plis pase 200 lane avan yon prezidan fransè mete pye an Ayiti. Jiska prezan Vertières pa egziste nan diksyonè fransè. Silans entènasyonal la devan diskriminasyon dominiken kont aysyen dwe ede nou konprann ipokrizi blan yo ak reskonsabilite nou.
- Defans peyi-a dwe konsène tout moun, sitou moun leta fòme nan metye zam. Polisye tankou militè.
- Se pou rezon sa, dwe gen yon pwogram rezèvis nan lame ak nan lapolis. Tout polisye ki pa kite #PNH pou move kòz dwe toujou rete an kontak ak enstitisyon polis la. Dwe gen yon sèvis pou sa, pou si yo bezwen yo. Gen de privilèj yo merite tou. Yo ka itil nan kolekte enfòmasyon pou ede lapolis. Nou pa dwe kite moun sa yo izole jis pou se bandi ak kriminèl ki pran kontròl yo.
- Dwe gen yon pwogram pou ede yon seri bon polisye kite demisyone pou rezon rezidans, ekonomik, rezon familyal, etid e pafwa sekirite, retounen san problèm. Paske gen de lè, gang oubyen politisyen ki nan move zak konn oblije yon polisye chape poul li al sere nan lòt peyi.
- Peyi a dwe gen espas nan chak depatman pou polisye yo al resikle tèt yo nan antrene epi tire. Bandi paka ap tire chak jou, epi polisye pa janm tire sou yon sib depi li kite akademi. Gen de polisye se anlè yo oblije tire.
- Dwe gen yon program fòmasyon kontini nan tèt kole ak inivèsite leta oubyen INFP (profesyonèl) pou polisye tankou militè kapab kontinye etid yo, aprann lòt metye. Konsa yo pa’p fristre ni oblije kite enstitisyon yo pou ale lekòl.
Yon peyi kote polisye pè mete inifòm sou li pou li ale nan travay, se yon peyi ki gen anpil pwoblèm sekirite piblik. Bagay yo rele LePolis la kap touye polisye yo, dwe eradike. Paske sekirite enpòtan, menm jan ak enfrastrikti. Se sèl sekirite ak lajistis ki ka fè envestisman rantre nan peyi d’#Haiti epi kreye travay ak kwasans ekonomik.
Karavan chanjman an dwe gen yon chapit sekirite.
CyrusSibert, Okap,
Nan @ReseauCitadelle nou renmen voye je gade listwa pou nou konprann sa kap pase jodi :
1- Nan lagè endepandans Etazini, nan batay Savannah, Atlanta, se pa aysyen yo kite pi plis. Lame amerikèn te gen plis moun. Men se gras a nou menm aysyen ki fè Anglè yo pedi batay la.
W kapab piti nan kantite moun w genyen, men kontribisyon taktik w nan yon batay vo anpil.
2- Nan dezyèm gè mondyal, moun ki te konstri bonm atomik yo pat anpil. Men kontribisyon teknik yo fè Etazini genyen lagè a sou Japon.
3- Nan batay “La ravine à couleuves”, lame fransè te pi plis, li te menm ansèkle Desalin ak solda endijèn yo nan fò a, men detèminasyon zansèt nou yo te ede yo soti.
Nou dwe montre nou entèlijan. Blan yo pa bliye nou. Dayè nou ka wè sa pran plis pase 200 lane avan yon prezidan fransè mete pye an Ayiti. Jiska prezan Vertières pa egziste nan diksyonè fransè. Silans entènasyonal la devan diskriminasyon dominiken kont aysyen dwe ede nou konprann ipokrizi blan yo ak reskonsabilite nou.
- Defans peyi-a dwe konsène tout moun, sitou moun leta fòme nan metye zam. Polisye tankou militè.
- Se pou rezon sa, dwe gen yon pwogram rezèvis nan lame ak nan lapolis. Tout polisye ki pa kite #PNH pou move kòz dwe toujou rete an kontak ak enstitisyon polis la. Dwe gen yon sèvis pou sa, pou si yo bezwen yo. Gen de privilèj yo merite tou. Yo ka itil nan kolekte enfòmasyon pou ede lapolis. Nou pa dwe kite moun sa yo izole jis pou se bandi ak kriminèl ki pran kontròl yo.
- Dwe gen yon pwogram pou ede yon seri bon polisye kite demisyone pou rezon rezidans, ekonomik, rezon familyal, etid e pafwa sekirite, retounen san problèm. Paske gen de lè, gang oubyen politisyen ki nan move zak konn oblije yon polisye chape poul li al sere nan lòt peyi.
- Peyi a dwe gen espas nan chak depatman pou polisye yo al resikle tèt yo nan antrene epi tire. Bandi paka ap tire chak jou, epi polisye pa janm tire sou yon sib depi li kite akademi. Gen de polisye se anlè yo oblije tire.
- Dwe gen yon program fòmasyon kontini nan tèt kole ak inivèsite leta oubyen INFP (profesyonèl) pou polisye tankou militè kapab kontinye etid yo, aprann lòt metye. Konsa yo pa’p fristre ni oblije kite enstitisyon yo pou ale lekòl.
Yon peyi kote polisye pè mete inifòm sou li pou li ale nan travay, se yon peyi ki gen anpil pwoblèm sekirite piblik. Bagay yo rele LePolis la kap touye polisye yo, dwe eradike. Paske sekirite enpòtan, menm jan ak enfrastrikti. Se sèl sekirite ak lajistis ki ka fè envestisman rantre nan peyi d’#Haiti epi kreye travay ak kwasans ekonomik.
Karavan chanjman an dwe gen yon chapit sekirite.
CyrusSibert, Okap,
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire